هیستروسکوپی رحم یک روش تشخیصی و درمانی کم‌تهاجمی است که برای بررسی و درمان مشکلات داخل رحم به کار می‌رود. در این روش، یک ابزار نازک و انعطاف‌پذیر به نام هیستروسکوپ از طریق واژن وارد رحم می‌شود و به پزشک امکان می‌دهد تا داخل رحم را با دوربین مشاهده کند.
هیستروسکوپی برای تشخیص عللی مانند خونریزی‌های غیرطبیعی رحمی، وجود پولیپ‌ها، فیبروم‌ها، چسبندگی‌ها یا ناهنجاری‌های مادرزادی انجام می‌شود و گاهی از آن برای انجام درمان‌های جزئی نیز استفاده می‌شود. این روش معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی سبک انجام می‌شود و در مقایسه با جراحی‌های باز، زمان نقاهت کوتاه‌تری دارد.
هیستروسکوپی چطور انجام می‌شود؟
جراحان ممکن است قبل از انجام هیستروسکوپی از هیستروسکوپ به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده کنند. این به عنوان هیستروسکوپی تشخیصی شناخته می شود که همراه با دوربین را از طریق دهانه رحم به داخل رحم هدایت می کند. این لوله هیستروسکوپ یا اسکوپ نامیده می شود. پزشک رحم را با هوا یا مایع پر می کند. این کار باعث می‌شود که داخل رحم با اسکوپ راحت‌تر دیده شود. پزشک همچنین ممکن است ابزارهایی را برای درمان یک مشکل در محدوده مورد نظر قرار دهد.
در طول هیستروسکوپی، ممکن است ابزارهای اضافی از طریق هیستروسکوپ قرار داده شود تا شرایط غیر طبیعی کشف شده در طول فرآیند تشخیص را اصلاح کند. در بسیاری از موارد، هر دو روش ممکن است به طور همزمان تکمیل شوند و نیاز به جراحی دوم را از بین ببرند.
در طول این روش، پزشک ممکن است یک قطعه کوچک از بافت را برای مطالعه خارج کند. به این بیوپسی می گویند. یا ممکن است پزشک به آرامی بافت دیواره داخلی رحم را بتراشد. به این عمل اتساع و کورتاژ یا D&C می گویند. اگر پزشک رحم را با مایع پر کرده باشد، بیشتر آن همراه با نمونه برداری خارج می شود. به احتمال زیاد همان روز به خانه می روید. و احتمالاً روز بعد می توانید به محل کار خود بازگردید. اما بستگی به این دارد که چه کاری انجام شده و نوع کاری که انجام می دهید.
ذکر این نکته مهم است که برخی از مشکلات رحم فقط با جراحی معمولاً قابل درمان هستند. اگر به هیستروسکوپی درمانی نیاز دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا با توجه به شرایط شما بتوانند به شما نکات و درمان مناسب را معرفی کنند.
انواع هیستروسکوپی
هیستروسکوپی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: هیستروسکوپی تشخیصی و هیستروسکوپی درمانی. البته باید توجه داشت که هر یک از این نوع ها نیز ممکن است در برخی زیر گروه‌ها یا روش‌ها تفسیر شوند. بیایید نگاهی به هریک بیندازیم:
هیستروسکوپی تشخیصی
هیستروسکوپی تشخیصی برای بررسی دقیق و تشخیصی داخل رحم استفاده می‌شود. این روش به پزشک امکان می‌دهد تا تغییرات نازایی، مشکلات قاعدگی نامعمول، عفونتها، التهابات و توده‌های خوش‌خیم و بدخیم داخل رحم را مشاهده و ارزیابی کند. برخی از زیرگروه‌ها و روش‌های تشخیصی هیستروسکوپی تشخیصی عبارتند از: هیستروسکوپی بافت‌برداری (بیوپسی)، هیستروسالپینگرافی، معاینه هیستروسکوپی ترانسسرویکال و هیستروسکوپی دیاگنوستیک.
از هیستروسکوپی تشخیصی برای تأیید نتایج آزمایشات دیگر مانند هیستروسالپلنگوگرافی (HSG) نیز استفاده می شود. HSG یک آزمایش رنگ اشعه ایکس است که برای بررسی رحم و لوله های رحمی استفاده می شود. هیستروسکوپی تشخیصی اغلب می تواند در محیط مطب انجام شود.
به علاوه، هیستروسکوپی را می توان با سایر روش ها مانند: لاپاراسکوپی یا قبل از اقداماتی مانند اتساع و کورتاژ (D&C) استفاده کرد.
هیستروسکوپی درمانی
از هیستروسکوپی درمانی با استفاده از دستگاهی به نام هیستروسکوپ، برای اصلاح وضعیت غیرطبیعی، مواردی مانند عفونتها، پلیپ ها، فیبروم ها و عروق خونی ناهنجار در رحم استفاده می شود که در حین هیستروسکوپی تشخیصی مشخص می شود. اگر در حین هیستروسکوپی تشخیصی وضعیت غیرطبیعی تشخیص داده شود، می توان همزمان با جلوگیری از نیاز به جراحی دوم، هیستروسکوپی با جراحی و درمان انجام داد. در حین هیستروسکوپی، ابزارهای کوچکی که برای اصلاح شرایط استفاده می شوند از طریق هیستروسکوپ وارد می شوند. در این روش، هیستروسکوپ که یک لوله نازک با دوربین و ابزارهای کوچک است، از طریق واژن و گذشته از رحم وارد می شود.
چه کسی کاندید هیستروسکوپی است؟
پزشک شما ممکن است برای اصلاح شرایط رحم، هیستروسکوپی انجام دهد:
پولیپ و فیبروم از بین بردن این رشد های غیر سرطانی موجود در رحم از هیستروسکوپی استفاده می شود.
چسبندگی رحم نوعی بافت اسکار است که می تواند در رحم ایجاد شود و منجر به تغییر در جریان قاعدگی و همچنین ناباروری شود. هیستروسکوپی می تواند به پزشک شما کمک کند تا چسبندگی ها را پیدا کرده و از بین برد.
سپتوم هیستروسکوپی می تواند به شما کمک کند تشخیص دهد که آیا شما یک سپتوم رحم دارید، یک ناهنجاری (نقص) رحم که از بدو تولد وجود دارد یا خیر؟
خونریزی غیرطبیعی هیستروسکوپی می تواند به شناسایی علت جریان شدید قاعدگی یا طولانی بودن خون و هم چنین خونریزی بین دوره ها یا بعد از دوران یائسگی کمک کند. فرسایش آندومتر یکی از روش هایی است که در آن از هیستروسکوپ به همراه سایر ابزارها برای از بین بردن پوشش رحم به منظور درمان برخی از دلایل خونریزی شدید استفاده می شود.
پزشک شما ممکن است برنامه ریزی هیستروسکوپی را برای هفته اول پس از قاعدگی توصیه کند. این زمان بندی بهترین دید را از داخل رحم به شما در اختیار پزشک قرار می دهد. هیستروسکوپی هم چنین برای تعیین علت خونریزی یا لکه بینی غیر قابل توضیح در زنان یائسه انجام می شود.
اگرچه فواید زیادی در ارتباط با هیستروسکوپی وجود دارد، اما ممکن است برای برخی از بیماران مناسب نباشد. پزشکی که در این روش تخصص دارد با پزشک معالج مشورت می کند که آیا برای شما مناسب است یا خیر.
اقدامات قبل از هیستروسکوپی
برای انجام هیستروسکوپی، پزشک معمولاً توصیه‌هایی را به بیمار ارائه می‌دهد تا روند تشخیص یا درمان به بهترین شکل انجام شود و احتمال بروز عوارض به حداقل برسد. اقدامات مهم قبل از هیستروسکوپی عبارتند از:
- مشاوره با پزشک: پیش از انجام هیستروسکوپی، بیمار باید با پزشک خود در مورد دلایل انجام این روش، سوابق پزشکی، حساسیت‌های دارویی، و داروهای مصرفی مشورت کند.
- آزمایشات و تصویربرداری‌های لازم: ممکن است پزشک برای ارزیابی بیشتر برخی آزمایش‌ها، مانند آزمایش خون یا تصویربرداری‌های دیگر مانند سونوگرافی تجویز کند تا وضعیت رحم و شرایط بیمار را بهتر ارزیابی کند.
- توقف مصرف برخی داروها: مصرف داروهایی مانند رقیق‌کننده‌های خون و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ممکن است به مدت چند روز قبل از هیستروسکوپی متوقف شود؛ این موضوع باید تحت نظر پزشک باشد.
- استفاده از آنتی‌بیوتیک (در صورت نیاز): در برخی موارد، پزشک ممکن است برای کاهش خطر عفونت، مصرف آنتی‌بیوتیک را پیش از عمل توصیه کند.
- اجتناب از استفاده از محصولات واژینال: چند روز قبل از هیستروسکوپی، بهتر است از دوش‌های واژینال، تامپون‌ها و محصولات دیگر واژینال استفاده نشود.
- ناشتا بودن (در صورت نیاز به بیهوشی): اگر قرار است هیستروسکوپی تحت بیهوشی انجام شود، معمولاً لازم است که بیمار از چند ساعت قبل ناشتا باشد.
- همراه داشتن یک فرد برای مراقبت: به دلیل احتمال دریافت بی‌حسی یا بیهوشی، بهتر است بیمار پس از عمل، یک فرد را برای همراهی و بازگشت به خانه داشته باشد.
این اقدامات به پزشک کمک می‌کنند تا هیستروسکوپی را با حداکثر دقت و اطمینان انجام دهد و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد.
دلایل انجام هیستروسکوپی
هیستروسکوپی یک جراحی است که برای تشخیص و درمان بیماری های از جمله:
- فیبروئید رحم
- کیست های تخمدان
- بررسی علل نازایی و نامنظمی قاعدگی
- خونریزی غیر طبیعی رحم
- سندرم آشرمن (ناباروری)
- تشخیص عفونتها و التهابات رحم
- شناسایی توده‌های خوش‌خیم و بدخیم داخل رحم
در روز عمل هیستروسکوپی چه اتفاقی می افتد؟
- دستورالعمل های مربوط به زمان نخوردن و ننوشیدن را دقیقا دنبال کنید. اگر این کار را نکنید، ممکن است روند جراحی لغو شود. اگر پزشک به شما دستور داده است که داروهای خود را در روز عمل مصرف کنید، آنها را فقط با یک مقدار کمی آب مصرف کنید.
- قبل از اینکه برای عمل خود وارد شوید، حمام یا دوش بگیرید. از استفاده از لوسیون، عطر، دئودورانت یا لاک ناخن خودداری کنید.
- تمام جواهرات و پیرسینگ ها را بردارید. و اگر از لنز استفاده می کنید بیرون بیاورید.
- در بیمارستان یک کارت شناسایی همراه داشته باشید.
- ممکن است بیهوشی شوید یا توسط تزریق دارو به یک خواب کوتاه بروید. یا ممکن است فقط ناحیه ای را که روی آن کار می شود بی حس کند.
- این روش معمولا کمتر از 30 دقیقه طول می کشد. اما اگر یک درمان (مانند برداشتن پولیپ) در طول آزمایش انجام شود، ممکن است بیشتر طول بکشد.
چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرید؟
- سوال یا نگرانی دارید.
- نمی دانید که چگونه برای عمل خود آماده شوید.
- قبل از عمل بیمار می شوید (مانند تب، آنفولانزا یا سرماخوردگی).
- باید دوباره برنامه ریزی کنید یا نظر خود را در مورد انجام این عمل تغییر داده اید.
خطرات انجام جراحی هیستروسکوپی چیست؟
باید توجه داشته باشید که هر عمل جراحی دارای خطراتی است، اگرچه خطرات مرتبط با هیستروسکوپی کم است.
در رابطه با این عملیات باید از خطرات خاصی آگاه بود:
- ممکن است به دلیل باریک شدن قسمت داخلی دهانه رحم، این روش تکمیل نشود. در این صورت ممکن است جراحی بیشتری لازم باشد.
- امکان ایجاد سوراخ کوچک در رحم وجود دارد. در بیشتر شرایط، این هیچ نتیجه ای ندارد. با این حال، این ممکن است به لاپاراسکوپی و یا لاپاراتومی و یا بستری طولانی‌تر از حد انتظار در بیمارستان نیاز داشته باشد. در صورت سوراخ شدن رحم، خطر آسیب به اندام های مجاور مانند روده یا مثانه وجود دارد که ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی بیشتری داشته باشد.
- عفونت می تواند به رحم یا لوله ها یا حفره شکمی وارد شود. این نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد.
- رحم ممکن است بیش از حد خونریزی کند. این ممکن است نیاز به انتقال خون و جراحی بیشتر داشته باشد.
- اگر قرار است تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرید، خطرات عمومی دیگری نیز وجود دارد (که در تمام عمل ها وجود دارد).
- نواحی کوچکی از ریه ممکن است فرو بریزد و خطر عفونت قفسه سینه را افزایش دهد. این ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک و فیزیوتراپی داشته باشد.
- لخته شدن در پاها همراه با درد و تورم. به ندرت ممکن است بخشی از این لخته به ریه ها برود که می تواند کشنده باشد.
- ممکن است به دلیل فشار روی قلب دچار حمله قلبی یا سکته شوید. مرگ یک احتمال بسیار نادر برای افرادی است که تحت عمل جراحی قرار می گیرند.
- برخی از زنان در معرض افزایش خطر عوارض هستند.
- زنانی که دارای اضافه وزن هستند بیشتر در معرض خطر عفونت زخم، عفونت قفسه سینه، عوارض قلبی و ریوی و لخته شدن خون هستند.
- افراد سیگاری خطر ابتلا به عفونت های زخم و قفسه سینه، عوارض قلبی و ریوی و لخته شدن خون را افزایش می دهند.
